Wod­ny model astro­no­micz­ne­go teleskopu

 

Czy wiesz, dla­cze­go astro­no­mo­wie budu­ją coraz więk­sze teleskopy?
Wiel­kie tele­sko­py są potrzeb­ne astro­no­mom przede wszyst­kim po to, aby lepiej widzieć sła­bo świe­cą­ce obiek­ty. Na pew­no zauwa­ży­łeś, że wcho­dząc do ciem­ne­go poko­ju dopie­ro po pew­nym cza­sie zaczniesz lepiej widzieć. W tym cza­sie źre­ni­ce naszych oczu roz­sze­rza­ją się tak, aby do wnę­trza oka wpu­ścić wię­cej światła.

A jak bar­dzo może powięk­szyć się źre­ni­ca? Jeśli spę­dzisz w ciem­no­ści dłuż­szy czas (ok. 15 minut) to źre­ni­ca może posze­rzyć do mak­sy­mal­nych roz­mia­rów. Wiel­kość źre­ni­cy jest spra­wą indy­wi­du­al­ną każ­de­go czło­wie­ka i zale­ży mię­dzy inny­mi od wie­ku. U dzie­ci źre­ni­ca może posze­rzyć się nawet do 10 milimetrów.

Eks­pe­ry­ment 1

Stań przed lustrem w ciem­nym poko­ju. Pocze­kaj kil­ka minut aż źre­ni­ca się posze­rzy. Oświetl swo­ją twarz latar­ką, powi­nie­neś zauwa­żyć jak źre­ni­ce kur­czą się przy­sto­so­wu­jąc się do nowe­go pozio­mu oświe­tle­nia. Zauważ jak szyb­ko źre­ni­ca reagu­je światło!

Co moż­na zro­bić, aby zoba­czyć jesz­cze słab­sze obiek­ty? Zasto­so­wać teleskop!!

Jaką rolę peł­ni tele­skop? Spró­buj­my to wyja­śnić budu­jąc wod­ny model teleskopu.

Wyobraź sobie butel­kę wysta­wio­ną na deszcz. Do takiej butel­ki wpad­nie tyl­ko tro­chę wody. Jeśli do butel­ki wsta­wić lejek, to znacz­nie wię­cej wody dosta­nie się do butel­ki. W obser­wa­cjach gwiazd tele­skop astro­no­micz­ny jest wła­śnie takim „lej­kiem”, któ­ry kie­ru­je do małej źre­ni­cy oka świa­tło zebra­ne ze znacz­nie więk­szej powierzchni.

 

Eks­pe­ry­ment 2

Zaopatrz się w jed­na­ko­we butel­ki i kil­ka lej­ków róż­nej śred­ni­cy. W cza­sie desz­czu wystaw butel­ki z lej­ka­mi na dwór. Zadbaj o to, aby wiatr ich nie poprzew­ra­cał i aby deszcz mógł do nich swo­bod­nie wpadać.

 

 

Ja wsta­wi­łem butel­ki do pla­sti­ko­wej skrzyn­ki przy­wią­za­łem je sznur­ka­mi do ścianek.

 

 

Eks­pe­ry­ment pro­wadź tak dłu­go, aż poziom wody w butel­ce z naj­mniej­szym lej­kiem będzie wyraź­nie widoczny.

 

 

Zmierz śred­ni­cę wszyst­kich lej­ków oraz poziom wody we wszyst­kich butel­kach. Jeśli masz jakiś wyska­lo­wa­ny pojem­nik, możesz zmie­rzyć dokład­nie ile wody wpa­dło do butelki.

Dane zapisz obok sie­bie w tabel­ce. Któ­ry lejek wyła­pał naj­wię­cej wody? Czy zgo­dzisz się ze zda­niem, że dwa razy więk­szy lejek nała­pał dwa razy wię­cej wody?

Spró­buj zazna­czyć na wykre­sie śred­ni­cę lej­ków (oś OX) i poziom wody (OY).
Połącz punk­ty linią.

 

 

Jeśli deszcz aku­rat nie będzie padać, to możesz spró­bo­wać użyć prysz­ni­ca z deszczownicą.

 

 

Takie urzą­dze­nia nie zapew­nia­ją jed­nak jed­na­ko­we­go nawod­nie­nia wszyst­kich lej­ków naraz. Lepiej spró­bo­wać po kolei sta­wiać butel­ki w tym samym miej­scu i jed­na­ko­wo odkrę­cać kran na iden­tycz­ny czas. Sto­pień odkrę­ca­nia kra­nu odpo­wia­da w naszym mode­lu jasno­ści gwiazd, a czas lania się wody to ina­czej czas ekspozycji.

 

 

Jak zwy­kle liczy­my, że się pochwa­lisz sowi­mi wyni­ka­mi w komentarzach.

 

Wal­de­mar Ogłoza